Η ελευθερία της έκφρασης δεν είναι κάτι το ασήμαντο. Δεν έχει σημασία το πού ζούμε, πάντα υπάρχει λόγος για ανησυχία σχετικά με το άνοιγμα των πληροφοριών του Διαδικτύου ή το ότι οι ελευθερίες μας πάνε να σφετεριστούν και να διαβρωθούν. Αυτό δεν σημαίνει κατ ‘ανάγκη ότι υπάρχουν στρατιές από λογοκριτές ή κρατικά “great firewalls”. Η αμερικανική Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας, για παράδειγμα, κοσκινίζει χονδρικά ηλεκτρονικές διαβιβάσεις που διέρχονται από δορυφορικά και καλωδιακά δίκτυα, μέσω εξελιγμένων τεχνολογιών και του γιγάντιου νέου κέντρου δεδομένων που δημιούργησαν στη Bluffdale της Utah. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ φαίνεται να μην μιλάει όταν εμφανίστηκε ένας υποστηρικτής της ελευθερίας της έκφρασης – το WikiLeaks – αλλά αντίθετα με την σιωπή της προσπαθεί υπόγεια να το πολεμήσει. Εταιρείες διαδικτύου των ΗΠΑ όπως το Facebook και η Google έχουν μεταμορφώσει το Web σε μια “μηχανή παρακολούθησης” που απορροφάει σαν σφουγγάρι εμπορικά κερδοφόρα στοιχεία από τις συμπεριφορές των χρηστών.
Κρυμμένα Ενδιαφέροντα
Ακόμη και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, η ρήση της “ελεύθερης ροής των πληροφοριών” λειτουργούσε για καιρό ως κεντρικό δόγμα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια της εποχής της αποικιοκρατίας και του ψυχρού πολέμου το δόγμα αυτό φιλοδοξούσε να είναι ένας λαμπρός φάρος που φωτίζει τον τρόπο σε όλον τον κόσμο για τη χειραφέτηση του ιμπεριαλισμού και της κρατικής καταστολής. Σήμερα συνεχίζει να ζωγραφίζει βαθιά οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα στην ελκυστική γλώσσα των οικουμενικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
“Ελευθερία του διαδικτύου”, “ελευθερία της σύνδεσης”, “καθαρή ελευθερία» – ήταν οι όροι που χρησιμοποιήθηκαν από την υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον και στελέχη της Google στην πορεία προς το WCIT – που είναι η σημερινή έκδοση της «ελεύθερης ροής». Αλλά ακριβώς όπως και πριν, “η ελευθερία στο Διαδίκτυο” είναι ένα ψέμα. Υπολογισμένη χειραγώγηση, μας αναφέρει ότι έχει αναθέσει ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα σε ένα ζευγάρι ιδιοτελών κοινωνικών φορέων: τις επιχειρήσεις και τα κράτη.
Οι συζητήσεις στο WCIT ήταν πολύπλευρες, και περιλάμβαναν θέματα οριζόντιου χαρακτήρα. Το ένα ήταν οι όροι του εμπορίου μεταξύ των υπηρεσιών Internet όπως της Google και των εταιρείών που μεταφέρουν μεγάλους όγκους δεδομένων – φορείς εκμετάλλευσης δικτύων και των παρόχων υπηρεσιών όπως τη Verizon, τη Deutsche Telekom κα. Αυτός ο αγώνας επιχειρήσεων φιλοξενεί επιπτώσεις για ένα πιο γενικό και σημαντικό πολιτικό ζήτημα: ποιος θα πληρώσει για τους συνεχείς εκσυγχρονισμούς των υποδομών του δικτύου;
Ωστόσο, οι όροι του εμπορίου στην παγκόσμια βιομηχανία του Διαδικτύου είναι επίσης σημαντικοί, διότι με οποιαδήποτε γενικό διάταγμα που θα ανάγκαζε τους πάροχους περιεχομένου να αρχίσουν να πληρώνουν τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύων θα έφερνε σοβαρές συνέπειες στην πολιτική για την Ουδετερότητα που είναι τόσο ζωτικής σημασίας για τους χρήστες του Διαδικτύου.
Μέχρι τώρα, η δύναμη που ασκείται από τις ΗΠΑ είναι αρκετά δυσανάλογη. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, όταν το web-centric Internet εμφανίστηκε, οι ΗΠΑ έκαναν έντονες προσπάθειες για να θεσμοθετηθεί ο ρόλος της διαχείρισης. Τα ονόματα τομέων (domain names) υπό την ηγεσία του dotcom, oi αριθμητικές διευθύνσεις (IPs) και τα αναγνωριστικά δικτύου, πρέπει να είναι μοναδικά για τη λειτουργία του συστήματος.
Η διαχείριση αυτών των κρίσιμων πόρων του Διαδικτύου ασκείται από έναν οργανισμό των ΗΠΑ, το Internet Assigned Numbers Authority (IANA), στο πλαίσιο μιας σύμβασης με το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ. Η IANA φαινομενικά λειτουργεί ως μονάδα ενός ξεχωριστού, και φαινομενικά πιο υπεύθυνου οργανισμού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με έδρα την Καλιφόρνια, που ονομάζεται το σώμα του Διαδικτύου για την εκχώρηση ονομάτων και αριθμών (ICANN). Τα τεχνικά πρότυπα για το Internet που αναπτύχθηκαν από το Internet Engineering Task Force (IETF) και το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής του Διαδικτύου (IAB) σε συνεργασία με μια άλλη μη-κερδοσκοπική εταιρία, την Internet Society. Η χρηματοδότηση αυτών των οργανώσεων γίνεται από τις ΗΠΑ και η σύνθεση τους ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες των ΗΠΑ παρά στις απαιτήσεις των χρηστών τους.
Οι κορυφαίες παγκόσμιες εμπορικές ιστοσελίδες δεν χρησιμοποιούν την Κινέζικη ή την ρωσική γλώσσα, πόσο μάλλον από την γλώσσα της Κένυα ή του Μεξικό. Όπως όλοι γνωρίζουν, η Google, το Facebook, η Microsoft, η Apple και η Amazon έχουν δημιουργήσει υπηρεσίες dotcom που χρησιμοποιούνται από ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Και ένα συνεχώς διευρυνόμενο φάσμα των έργων εμπορευματοποίησης και εταιρικών αλυσίδων βασικών προϊόντων εξακολουθεί να στηρίζεται στις διασυνοριακές ροές δεδομένων του Διαδικτύου. Συνεχιζόμενη μετάβαση σήμερα στις «υπολογιστικές cloud» υπηρεσίες θα διευρυνθεί περαιτέρω αυτήν την εξάρτηση. Η ασύμμετρη δομή ελέγχου του Διαδικτύου παρέχει μια ουσιαστική βάση για τις αμερικανικές επιχειρήσεις και την στρατιωτική υπεροχή στον κυβερνοχώρο. Ενώ η αμερικανική κυβέρνηση ασκεί ένα ρόλο outsized, άλλα κράτη έχουν ελάχιστες ευκαιρίες – μεμονωμένα ή συλλογικά – για τη ρύθμιση αυτού του συστήματος. Με τη θέσπιση διαφόρων τεχνικών και νομικών μέτρων, βέβαια, μπορούν να ασκήσουν την κυριαρχία τους επί του εγχώριου Internet. Αλλά ακόμα και όταν πάνε να ασκήσουν αυτές τις εθνικές δικαιοδοσίες, οι ΗΠΑ θα τους επιτεθούν για τη χάραξη αυτής της πολιτικής. Ο Milton Mueller αποτυπώνει εύστοχα αυτή την ασυμμετρία με την παρακάτω παρατήρηση:
Όπως είναι σήμερα το Διαδίκτυο ενσωματώνει όλη την πολιτική των ΗΠΑ για μια «μονομερή παγκοσμιοποίηση».
Λογική
Η άσκηση αυτής της λειτουργίας διαχείρισης επέτρεψε στις ΗΠΑ να εμπνευστεί την λογική ιδιοκτησίας στην καρδιά της ανάπτυξης του συστήματος στο Διαδίκτυο – μέσω του ICANN. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για ένα πολύπλοκο, ημι-αυτόνομο ίδρυμα, η δύναμη του ICANN για το Domain Name System αναπτύχθηκε για να προσδώσει εξωεδαφικά πλεονεκτήματα στους εταιρικούς ιδιοκτήτες εμπορικών σημάτων και άλλων συμφερόντων.
Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων των μη εμπορικών οργανώσεων, παρά το γεγονός ότι εκπροσωπούνται και οι ίδιες από το πλαίσιο του ICANN, βρέθηκαν να μην μπορούν να υπερισχύουν της Coca-Cola, η της Procter & Gamble και άλλων μεγάλων εταιρειών. Η ICANN χρησιμοποιεί μια σύμβαση ιδιωτικού δικαίου να συνδέσει με τους κανόνες της, εκτεταμένες οργανώσεις που διαχειρίζονται ακόμα και χώρες σε παγκόσμιο επίπεδο. Εθνικοί παρόχοι, διάφορες εφαρμογές του Διαδικτύου, ελέγχουν εγχώριες αγορές σε διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, της Κίνας και της Δημοκρατίας της Κορέας. Ωστόσο, οι διεθνικές υπηρεσίες Διαδικτύου είναι ακροπόλεις που χτίστηκαν από το αμερικανικό κεφάλαιο και την κρατική εξουσία.
