Στα τέλη του 2019, ο γαλαξίας SDSS1335+0728 άρχισε ξαφνικά να λάμπει πιο φωτεινός από ποτέ. Για να καταλάβουν το γιατί, οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν δεδομένα από διάφορα διαστημικά και επίγεια παρατηρητήρια, συμπεριλαμβανομένου του Very Large Telescope του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO’s VLT), για να παρακολουθήσουν πώς μεταβάλλεται η φωτεινότητα του γαλαξία. Σε μια μελέτη που έγινε πρόσφατα, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι γίνονται μάρτυρες αλλαγών που δεν έχουν ξαναδεί σε έναν γαλαξία – πιθανότατα το αποτέλεσμα μίας τεράστιας μαύρης τρύπας στον πυρήνα του που ξυπνά σε πραγματικό χρόνο.
Δείτε επίσης: Νέα τεράστια μαύρη τρύπα εντοπίστηκε στον γαλαξία μας
«Φανταστείτε ότι παρατηρούσατε έναν μακρινό γαλαξία για χρόνια, που πάντα φαινόταν ήρεμος και ανενεργός», λέει η Paula Sánchez Sáez, αστρονόμος στο ESO στη Γερμανία και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που έγινε δεκτή για δημοσίευση στο Astronomy & Astrophysics. “Ξαφνικά, ο [πυρήνας] του αρχίζει να δείχνει δραματικές αλλαγές στη φωτεινότητα, σε αντίθεση με οποιαδήποτε τυπικά γεγονότα έχουμε δει πριν.“
Αυτό συνέβη με τον SDSS1335+0728, ο οποίος πλέον διαθέτει ενεργό γαλαξιακό πυρήνα (AGN) —μια φωτεινή συμπαγή περιοχή που τροφοδοτείται από μια τεράστια μαύρη τρύπα—αφού φωτίστηκε δραματικά τον Δεκέμβριο του 2019.
Δείτε ακόμα: Επιστήμονες ανακάλυψαν νερό σε μαύρη τρύπα έτη φωτός μακριά
Ορισμένα φαινόμενα, όπως οι εκρήξεις σουπερνόβα ή τα γεγονότα παλιρροϊκής διαταραχής – όταν ένα αστέρι πλησιάζει πολύ σε μια μαύρη τρύπα και διαλύεται – μπορούν να κάνουν τους γαλαξίες να φωτιστούν ξαφνικά. Αλλά αυτές οι παραλλαγές φωτεινότητας τυπικά διαρκούν μόνο μερικές δεκάδες ή, το πολύ, μερικές εκατοντάδες ημέρες. Ο γαλαξίας SDSS1335+0728 εξακολουθεί να γίνεται πιο φωτεινός, περισσότερα από τέσσερα χρόνια αφότου φάνηκε για πρώτη φορά να “ενεργοποιείται“, πράγμα που κάνει τους επιστήμονες να πιστεύουν ότι μία μαύρη τρύπα ξυπνά. Επιπλέον, οι παραλλαγές που ανιχνεύθηκαν στον γαλαξία, ο οποίος βρίσκεται 300 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά στον αστερισμό της Παρθένου, δεν μοιάζουν με καμία άλλη, δείχνοντας στους αστρονόμους μια διαφορετική εξήγηση.
Η ομάδα προσπάθησε να κατανοήσει αυτές τις παραλλαγές φωτεινότητας χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό δεδομένων και νέων παρατηρήσεων από διάφορες εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένου του οργάνου X-shooter στο VLT του ESO στην έρημο Ατακάμα της Χιλής. Συγκρίνοντας τα δεδομένα που ελήφθησαν πριν και μετά τον Δεκέμβριο του 2019, διαπίστωσαν ότι ο SDSS1335+0728 ακτινοβολεί τώρα πολύ περισσότερο φως σε υπεριώδη, οπτικά και υπέρυθρα μήκη κύματος. Ο γαλαξίας άρχισε επίσης να εκπέμπει ακτίνες Χ τον Φεβρουάριο του 2024.
Δείτε επίσης: Μαύρες τρύπες μπορεί να είναι θαμμένες μέσα σε γαλαξίες
Τεράστιες μαύρες τρύπες -με μάζα πάνω από εκατό χιλιάδες φορές από τον ήλιο μας- υπάρχουν στο κέντρο των περισσότερων γαλαξιών, συμπεριλαμβανομένου του Γαλαξία μας.
Χρειάζονται ακόμη περαιτέρω παρατηρήσεις για ναεπιβεβαιωθεί ότι πρόκειται για μία μαύρη τρύπα που ξυπνά και να αποκλειστούν εναλλακτικές εξηγήσεις. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι βλέπουμε ένα ασυνήθιστα αργό γεγονός παλιρροϊκής διαταραχής ή ακόμα και ένα νέο φαινόμενο. Εάν πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα γεγονός παλιρροϊκής διαταραχής, αυτό θα ήταν το μεγαλύτερο και πιο αχνό τέτοιο γεγονός που έχει παρατηρηθεί ποτέ.
Πηγή: phys
