Τον Νοέμβριο του 1572, ο Tycho Brahe παρατήρησε ένα νέο αστέρι στον αστερισμό της Κασσιόπης. Ήταν το πρώτο σουπερνόβα που παρατηρήθηκε με λεπτομέρεια από δυτικούς αστρονόμους και έχει γίνει γνωστό ως το σουπερνόβα του Tycho. Παρατηρήσεις από κινέζους και ιάπωνες αστρονόμους είχαν προηγηθεί όσον αφορά άλλα σουπερνόβα, αλλά οι παρατηρήσεις του Tycho αποκάλυψαν στον κόσμο ότι τα αστέρια δεν ήταν σταθερά και αμετάβλητα, όπως είχε υποθέσει ο Αριστοτέλης. Μετά από μόλις τρεις δεκαετίες, το 1604, ο Johannes Kepler παρατήρησε μια υπερκαινοτόμο εκρήξη στον αστερισμό του Οφιούχου. Αυτό το φαινόμενο φωτιζόταν έντονα και στη συνέχεια έσβηνε. Από τότε δεν έχουν παρατηρηθεί εκρήξεις σουπερνόβα στον Γαλαξία μας.
Δείτε επίσης: Ring Nebula: To James Webb το απαθανάτησε με εξαιρετική λεπτομέρεια
Πέρασαν περισσότερο από τρεις αιώνες από τότε. Ο Γαλιλαίος στρέφθηκε προς τον ουρανό με τα πρώτα του τηλεσκόπια. Η αστροφωτογραφία έχει επαναστήσει την αντίληψή μας για τον ουρανό, όπως και η ραδιοαστρονομία. Έχουμε εκτοξεύσει τηλεσκόπια στο διάστημα, φτάσαμε στη Σελήνη και αποστείλαμε ρομποτικούς ανιχνευτές στο εξωτερικό του Ηλιακού Συστήματος.
Ωστόσο, δεν είχαμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε κοντινά σουπερνόβα με τα έξυπνα εργαλεία μας μέχρι τον Φεβρουάριο του 1987, όταν εμφανίστηκε ένα σουπερνόβα στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου. Γνωστός ως SN 1987a, ο φωτεινός αυτός αστέρας είναι το μοναδικό σουπερνόβα που ήταν ορατό με γυμνό μάτι την εποχή της σύγχρονης αστρονομίας.
Κοσμολογικά, το SN 1987a βρίσκεται μέσα στην αυλή μας, σε απόσταση μόλις 168.000 έτη φωτός. Έχει γίνει εκτενής μελέτη τόσο με γήινα όσο και με διαστημικά τηλεσκόπια και πρόσφατα το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb του έριξε μια πιο λεπτομερή ματιά. Τα αποτελέσματα μας μαρτυρούν πολλά για το σπάνιο σουπερνόβα, αλλά θέτουν και μερικά ερωτήματα.
Δείτε ακόμα: James Webb: Ο Κρόνος και οι δακτύλιοί του σε μια μαγική εικόνα
Στην εικόνα, ξεχωρίζει ο φωτεινός δακτύλιος ιονισμένου αερίου του ισημερινού. Αυτός ο δακτύλιος εκτοξεύθηκε από το αστέρι χιλιάδες χρόνια πριν εκραγεί, παραμένοντας ακέραιος για όλο αυτό το διάστημα. Αυτήν τη στιγμή, θερμαίνεται από κρουστικά κύματα που προέρχονται από το σούπερνόβα. Η πραγματική ισχύς του JWST ωστόσο αποκαλύπτεται όταν στρέφει το βλέμμα του στο κέντρο του SN 1987a. Εκεί, αποκαλύπτεται μια ταραχώδης δομή κλειδαρότρυπας όπου σμήνη αερίου επεκτείνονται στο διάστημα. Σε αυτήν την περιοχή παρατηρούνται πλούσιες χημικές αλληλεπιδράσεις που έχουν αρχίσει να συμβαίνουν.
Ακόμη και το JWST δεν μπόρεσε να παρατηρήσει το απόλυτο φαινόμενο του σούπερνοβα, το αστέρι που απέμεινε. Τα σούπερνοβα όχι μόνο εκτοξεύουν νέο υλικό στο διάστημα, αλλά προκαλούν επίσης την κατάρρευση του πυρήνα αστέρων, δημιουργώντας αστέρια νετρονίων ή μαύρες τρύπες. Με βάση την κλίμακα του SN 1987a, ένα αστέρι νετρονίων θα πρέπει να έχει δημιουργηθεί στο κέντρο του.
Ωστόσο, ο αέρας και η σκόνη στο εσωτερικό της κλειδαρότρυπας είναι τόσο πυκνά ώστε το JWST δεν μπορεί να τα παρατηρήσει. Η διαδικασία δημιουργίας ενός αστέρα νετρονίων και ο τρόπος αλληλεπίδρασής του με το γαλαξιακό αέριο και τη σκόνη παραμένει ένα ανεξερεύνητο μυστήριο που απαιτεί περαιτέρω μελέτη και κατανόηση. Έχουμε παρατηρήσει τα αστέρια νετρονίων ορισμένων σουπερνόβα, αλλά μόνο από πολύ μεγαλύτερη απόσταση.
Δείτε επίσης: James Webb: Το φεγγάρι του Κρόνου εκτοξεύει «τεράστια νέφη» νερού στο διάστημα
Το σουπερνόβα του Tycho βρισκόταν σε απόσταση μόλις 8.000 έτη φωτός από τη Γη, ενώ το Kepler ήταν περίπου 20.000 έτη φωτός μακριά. Αν δεν συμβεί κάτι απρόοπτο, όπως η έκρηξη του Betelgeuse στο πολύ κοντινό μέλλον, το SN 1987a αποτελεί πιθανώς το πλησιέστερο νέο σουπερνόβα που θα έχουμε τη δυνατότητα να μελετήσουμε για αρκετό χρονικό διάστημα.
